Anh (Vương quốc Anh) không có giấy chứng minh nhân dân (ID card) như nhiều quốc gia khác vì các lý do lịch sử, văn hóa và pháp lý sau đây:
1. Lý do lịch sử
Vương quốc Anh từng áp dụng hệ thống chứng minh nhân dân trong Thế chiến II (Identity Cards Act 1939). Đây là biện pháp tạm thời để hỗ trợ trong thời kỳ chiến tranh, với mục đích:
- Kiểm soát dân số trong bối cảnh khủng hoảng.
- Quản lý phân phối lương thực và tài nguyên.
- Hỗ trợ an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, sau chiến tranh, người dân Anh cảm thấy việc duy trì ID card là không cần thiết. Năm 1952, hệ thống này bị bãi bỏ, phần lớn do áp lực từ người dân và các nhà hoạt động cho rằng ID card không còn phù hợp với xã hội thời bình. Sự kiện này đặt nền móng cho quan điểm rằng giấy tờ tùy thân bắt buộc không nên tồn tại trong một quốc gia tự do như Anh.
2. Văn hóa tôn trọng quyền tự do cá nhân
Người Anh từ lâu đã có ý thức cao về quyền tự do cá nhân, được củng cố qua các tài liệu lịch sử như Magna Carta (1215) và các nguyên tắc dân chủ hiện đại. Họ xem việc không bắt buộc mang theo ID card như một biểu tượng của tự do:
- Tự do không bị giám sát: Người Anh tin rằng chính phủ không nên kiểm soát cuộc sống cá nhân đến mức yêu cầu công dân luôn mang theo giấy tờ chứng minh danh tính.
- Niềm tin xã hội: Ở Anh, hệ thống pháp lý và xã hội dựa nhiều vào niềm tin giữa công dân và chính phủ. Người dân tin rằng danh tính cá nhân có thể xác minh khi cần qua các giấy tờ khác như hộ chiếu, bằng lái xe, hoặc các chứng từ bổ sung.
3. Phản đối mạnh mẽ với hệ thống ID card hiện đại
Chính phủ Anh từng cố gắng tái lập hệ thống ID card, đặc biệt vào thập kỷ 2000. Đạo luật Identity Cards Act 2006 được đưa ra dưới thời Thủ tướng Tony Blair, với lý do:
- Chống khủng bố sau sự kiện 11/9 và vụ đánh bom London năm 2005.
- Phòng chống gian lận danh tính và tội phạm.
Tuy nhiên, kế hoạch này vấp phải sự phản đối gay gắt:
- Từ công chúng: Nhiều người lo ngại việc thu thập dữ liệu cá nhân sẽ dẫn đến lạm dụng hoặc mất mát dữ liệu. Họ cho rằng hệ thống này là một sự xâm phạm quyền riêng tư.
- Từ các nhà hoạt động: Các tổ chức như Liberty và NO2ID chỉ trích hệ thống ID card là không cần thiết và tốn kém, đặc biệt khi Anh đã có các phương tiện xác minh danh tính khác.
- Chi phí khổng lồ: Dự án này được ước tính tiêu tốn hàng tỷ bảng Anh, dẫn đến sự hoài nghi về hiệu quả so với chi phí.
Khi Đảng Bảo thủ và Đảng Dân chủ Tự do lên nắm quyền vào năm 2010, họ nhanh chóng bãi bỏ đạo luật này và phá hủy toàn bộ cơ sở dữ liệu liên quan.
4. Hệ thống thay thế: Sử dụng giấy tờ khác
Thay vì ID card, người Anh sử dụng các loại giấy tờ linh hoạt hơn để chứng minh danh tính:
- Hộ chiếu: Là giấy tờ phổ biến nhất khi cần chứng minh danh tính trong các tình huống chính thức.
- Bằng lái xe: Được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch hàng ngày.
- Chứng từ khác: Hóa đơn tiện ích, hợp đồng thuê nhà, hoặc sao kê ngân hàng.
Hệ thống này mang tính tùy chọn, không bắt buộc mọi công dân phải sở hữu một giấy tờ duy nhất, điều này phù hợp với văn hóa của họ.
5. Chi phí và tính hiệu quả
Chính phủ Anh thường ưu tiên các chính sách có chi phí thấp nhưng hiệu quả cao. Việc thiết lập một hệ thống ID card toàn quốc yêu cầu:
- Xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung.
- Cấp phát và quản lý hàng triệu giấy tờ.
- Đầu tư công nghệ bảo mật.
Tuy nhiên, không có bằng chứng rõ ràng rằng hệ thống này sẽ giải quyết được các vấn đề như tội phạm, khủng bố, hay gian lận tốt hơn các phương pháp hiện có. Do đó, chính phủ thường coi đây là một sự lãng phí tài nguyên.
6. Quan điểm chính trị và pháp lý
- Chính trị: Ở Anh, cả Đảng Bảo thủ lẫn các đảng cánh tả đều thường có quan điểm chống lại việc kiểm soát nhà nước quá mức. ID card bị xem là biểu tượng của một nhà nước “toàn trị,” mâu thuẫn với giá trị dân chủ.
- Pháp lý: Luật pháp Anh không yêu cầu công dân phải mang theo giấy tờ tùy thân mọi lúc. Điều này khác với nhiều nước châu Âu, nơi việc xuất trình ID card khi được yêu cầu là bắt buộc.
So sánh với các nước khác
- Châu Âu: Nhiều nước như Pháp, Đức, và Ý yêu cầu công dân phải có ID card vì lý do lịch sử (đặc biệt liên quan đến chiến tranh và quản lý dân số).
- Mỹ: Mỹ cũng không có ID card quốc gia bắt buộc, thay vào đó sử dụng các giấy tờ khác như bằng lái xe hoặc số an sinh xã hội (Social Security Number), tương tự Anh.
- Châu Á: Nhiều nước như Việt Nam, Trung Quốc có hệ thống CMND hoặc CCCD để quản lý dân cư hiệu quả hơn.
Kết luận
Anh không có giấy chứng minh nhân dân vì lý do lịch sử, tôn trọng quyền tự do cá nhân, sự phản đối mạnh mẽ của công chúng, và tính toán về chi phí. Thay vào đó, họ sử dụng một hệ thống xác minh danh tính linh hoạt, phù hợp với văn hóa và giá trị dân chủ của mình. Điều này thể hiện rõ triết lý chính trị và xã hội lâu đời của Anh, nơi tự do cá nhân được ưu tiên hàng đầu.
