Ngày 13/2/2025, chính quyền Mỹ dự kiến sẽ công bố chi tiết về kế hoạch áp dụng thuế quan “có đi có lại” đối với các đối tác thương mại. Chính sách này được kỳ vọng sẽ thay đổi cách thức Mỹ tương tác với các quốc gia trong việc áp thuế, với mục đích tăng cường sức cạnh tranh cho hàng hóa Mỹ trên thị trường quốc tế, đồng thời bảo vệ nền kinh tế quốc gia khỏi những yếu tố bất lợi từ các biện pháp thuế quan của các đối thủ thương mại.
1. Khái Quát về Thuế Quan “Có Đi Có Lại”
Thuế quan “có đi có lại” là một chiến lược thương mại trong đó Mỹ sẽ áp mức thuế tương đương với mức thuế mà các quốc gia khác áp đặt đối với hàng hóa Mỹ. Chính sách này nhằm thúc đẩy sự công bằng trong các quan hệ thương mại quốc tế, đảm bảo rằng các doanh nghiệp Mỹ không bị đối xử bất lợi so với đối thủ.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã có những tín hiệu rõ ràng về việc sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán trong các mối quan hệ thương mại toàn cầu. Mới đây, ông đã công bố sẽ áp mức thuế 25% đối với các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ, với hiệu lực bắt đầu từ ngày 10/2/2025. Đây là một phần của chiến lược thuế quan mạnh mẽ hơn mà ông dự định triển khai, bao gồm việc đánh thuế đối với các sản phẩm khác từ các đối tác thương mại lớn của Mỹ.
2. Mục Tiêu và Động Lực Của Chính Sách Thuế Quan “Có Đi Có Lại”
Mục tiêu chính của chiến lược thuế quan này là tạo ra một môi trường thương mại công bằng hơn cho các doanh nghiệp và người lao động Mỹ. Đặc biệt, chính quyền Mỹ muốn giảm thiểu tình trạng mà họ cho là không công bằng trong các quan hệ thương mại, khi mà một số quốc gia không áp dụng mức thuế tương đương với hàng hóa Mỹ, gây thiệt hại cho các ngành sản xuất trong nước.
Tổng thống Trump và các nhà hoạch định chính sách Mỹ cho rằng, với những mức thuế tương đương, các quốc gia sẽ buộc phải điều chỉnh chính sách thuế của mình, từ đó mang lại sự công bằng cho các doanh nghiệp Mỹ, đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn.
3. Những Lo Ngại và Hệ Quả Tiềm Tàng
Tuy nhiên, chiến lược này không thiếu những lo ngại. Việc áp dụng thuế quan “có đi có lại” có thể dẫn đến căng thẳng thương mại gia tăng giữa Mỹ và các đối tác quan trọng như Trung Quốc, Liên minh Châu Âu (EU), và Ấn Độ. Các quốc gia này có thể phản ứng bằng cách áp dụng các biện pháp thuế quan tương tự đối với hàng hóa Mỹ, dẫn đến một cuộc chiến thương mại toàn cầu.
Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng, một cuộc chiến thương mại có thể gây ra những tác động tiêu cực lớn, không chỉ đối với nền kinh tế của các quốc gia bị ảnh hưởng mà còn đối với nền kinh tế Mỹ. Việc áp dụng thuế quan trên diện rộng có thể dẫn đến việc gia tăng chi phí cho người tiêu dùng Mỹ và tạo áp lực lên lạm phát, khi các doanh nghiệp phải đối mặt với chi phí đầu vào cao hơn từ các sản phẩm nhập khẩu.
Đặc biệt, những mặt hàng cần thiết, từ nguyên vật liệu cho đến sản phẩm tiêu dùng, có thể bị ảnh hưởng lớn khi các mức thuế được điều chỉnh mạnh mẽ. Các ngành công nghiệp, đặc biệt là những lĩnh vực có chuỗi cung ứng toàn cầu, như ô tô và điện tử, có thể sẽ phải đối mặt với chi phí cao hơn, làm giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm Mỹ trên thị trường quốc tế.
4. Tác Động Đối Với Các Đối Tác Thương Mại Chính
Các quốc gia lớn như Trung Quốc và Liên minh Châu Âu đều đã bày tỏ sự lo ngại về chiến lược thuế quan này. Trung Quốc, một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, có thể phản ứng mạnh mẽ bằng cách áp thuế đối với các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Mỹ, chẳng hạn như sản phẩm nông sản, ô tô và thiết bị điện tử. Việc này có thể tạo ra một tình huống có hại cho cả hai bên, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đã chịu ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19.
Liên minh Châu Âu cũng có thể đối mặt với tình huống tương tự, nhất là khi các quốc gia trong khối này là các đối tác quan trọng trong các ngành công nghiệp cao cấp, như chế tạo máy móc và xe hơi. Mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và EU sẽ có nguy cơ bị đe dọa, đặc biệt là trong bối cảnh hai bên đã trải qua một thời gian dài đàm phán về các thỏa thuận thương mại và thuế quan.
5. Kết Luận
Mặc dù chiến lược thuế quan “có đi có lại” của Mỹ có thể mang lại lợi ích ngắn hạn cho các doanh nghiệp trong nước và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nền kinh tế Mỹ, nhưng nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro trong dài hạn. Căng thẳng thương mại gia tăng và sự phản ứng từ các quốc gia khác có thể dẫn đến một cuộc chiến thương mại toàn cầu, gây ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế thế giới và làm giảm lợi ích mà Mỹ kỳ vọng từ chiến lược này.
Với thông báo sắp tới vào ngày 13/2, cộng đồng quốc tế sẽ chờ đợi để xem liệu Mỹ có tiếp tục duy trì chiến lược này hay sẽ điều chỉnh để đảm bảo ổn định trong quan hệ thương mại quốc tế. Dù thế nào, đây chắc chắn sẽ là một bước đi quan trọng trong chính sách thương mại của Mỹ trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump.
